Web Erişilebilirliğine Giriş

Esnek (responsive) web siteleri hakkında devamlı konuşuyoruz. Günümüzde insanlar birçok farklı boyutta ekran kullanıyorlar ama aynı zamanda bu cihazları kullanan insanların da birçok farklı ihtiyacı var. Bütün bu farklı ihtiyaçlara cevap verebilmek için web sitesi tasarımlarınızın hem esnek hem de erişilebilir (accessible) olması gerekiyor. Birtakım engelleri olan insanlar da akıcı bir kullanıcı deneyimini hak ediyor. Web erişilebilirliği, internette gezinmeyi herkes için çok daha iyi hale getiriyor.

Kullanıcılarınızın Farklı İhtiyaçlarını Göz Önünde Bulundurun

İnsanların interneti kullanma biçimlerini düşünürken önyargılarımızı geride bırakmalıyız. Dünyada ekranlara dokunan veya klavyede yazı yazan insanlardan çok daha fazlası var.

İnternet etkileşimlerinde zorluk çekmeyen insanlar için farklı yaklaşımlara ihtiyaç duyan kullanıcılar kolaylıkla göz ardı edilebiliyor. Bu sonsuz bilgi dünyasını herkes gibi kullanabilmeleri için, bütün insanların ihtiyaçlarını ciddiye almalıyız. Peki neler yapabiliriz?

Görsel Medya

Web sitesi tasarımlarında görseller her şeydir. Bilgi grafikleri (infographics), ürün fotoğrafları ve diğer bilgi verici görselleri sıklıkla kullanıyoruz fakat görme engelli insanlar için bunlar bir şey ifade etmiyor.

Alt tag olarak ifade ettiğimiz alternatif metinleri; görselleri tanımlamak için kullanarak ekran okuyucularını kullanan insanlara yardımcı olabiliriz. Görsellere alternatif metinler eklemek kolaylıkla unutulabiliyor ama unutmak, erişilebilirliğe ciddi oranda zarar veriyor. Dekoratif amaçlı olmadıkları sürece bütün görsellere alternatif metin eklenmeli. Tabii görsellere alternatif metinler eklerken dikkat etmemiz gereken şeyler de var: Örneğin "sevimli köpek" pek de yardımcı olacak bir açıklama değil ama "köpek parkında topla oynayan golden retriever" açıklaması, buna ihtiyaç duyan insanlar için çok daha güzel bir hikaye anlatır.

Açıklamaların uzunluğu ideal olarak 125 karakterden kısa olmalıdır. Bu sayede ekran okuyucuları bunları çok daha rahat anlatabilir.

Formlar

Web tasarımları bizlerden formlar sayesinde bilgi topluyor. Üniversite kayıtlarında uzun formlar dolduruyoruz. E-ticaret siteleri satın alma sırasında bize form sunuyor. Konu bilgi girişine geldiği zaman rahatlıkla, formları kullandığımızı söyleyebiliriz.

Özellikle de mantıklı tasarlanmamışlarsa, form doldurmak gerçekten can sıkıcı olabiliyor. Hatta bazen formlar sonsuz boş kutucuklar gibi görünüyor. Neyse ki formlar, kağıtlardan dijital ortama taşındı.

Görsellerdeki alternatif metinler gibi, dijital formlardaki her alanın açıklayıcı başlıklarının olması gerekiyor. Bu sayede ekran okuyucuları kullanıcılara, her alanda istenen bilginin ne olduğunu açıklayabilir.

Formları tasarlarken birkaç şeye dikkat etmeliyiz:

• Sorular arasında boşluk bırakın ki sıkışıklık olmasın.
• Sonsuz form hissini ortadan kaldırmak için çok adımlı formları kullanın.
• Soruların mantıklı sıralandığından ve gruplandığından emin olun.
• Formun tamamlandığını açıkça belirtin.
• Eğer bilgi girişi için zaman sınırı varsa, görevi yeniden başlatmanın mümkün olduğunca kolay olduğundan emin olun.

İçerikler

Çoğumuz daha iyi organize edilmiş bir web sitesinin anahtarının içerik öncelikli yaklaşım olduğunun farkındayız. Mantıklı fikir akışları, anlamlı görseller ve net bir navigasyon, rastgele düzenlenmiş içeriklere göre çok daha iyi bir kullanıcı deneyimi oluşturur. Görsel okuyucular için de, ekran okuyucuları için de kötü organizasyon ve zayıf içerik korkunçtur. Bu yüzden yayına almadan önce içerikleri sesli okumakta fayda var.

İçeriklerinizi organize ederken dikkatli olun ve ekran okuyucularının H1-H6 içeriklerini uygun biçimde açıkladığından emin olun.

Renk Skalası

Web sitesi tasarımınızın yapısı, kötü bir renk paleti tarafından zarar görmemelidir. Koyu lacivert üzerine kullanılmış yakın tonda bir mavi, herkes için rahatsız edici olacaktır. Birbirine uyum sağlayan renkleri tercih edin. Bu yaklaşım, özellikle de görsel zorluklar çeken insanlar için, en uygun tasarım pratiği olacaktır.

Tipografi

Abartılı fontlar yalnızca dekoratif amaçlı kullanılmalıdır. Gövde metninizin fontu okunabilir olmalı. Kimse tuhaf fontlu uzun bir metni okumak istemez. Metinler için önceliğiniz okunabilirlik olmalı.

Görme engelli insanlar için metinleri büyüten araçlar var. Eğer seçtiğiniz font boyutları piksel temelliyse, metni büyütmek sorun yaratabilir. Metinlerin kolaylıkla büyütülebilmesi için "em" temelli fontlar kullanmalısınız.

Erişilebilir Tasarım Daha İyi Tasarım Demektir

Web erişilebilirliği; kullanışlılık demektir. Web sitesi tasarımlarında karmaşıklığı ortadan kaldırarak ve kullanışlılığı arttırarak herkes için daha iyi bir deneyim yaratabilirsiniz.